«لشگری» برای حفاظت از مقامات جمهوری اسلامی

سال ۷۸ خبری درمحافل سیاسی پیچید که یکی از محافظان محمد خاتمی به چند مرجع تقلید مراجعه کرده وخطاب به آنها گفته،اگر فتوا دهند،حاضر است رئیس جمهور را ترور کند.
این مراجع تقلید اما به اداره اطلاعات قم گزارش داده بودند و این فرد دستگیر شد.
تا دو سال بعد، از این فرد گزارشی منتشر نشد،تا اینکه او به تعدادی از روزنامه‌ها مراجعه کرد و خبر داد، پس از مدتی بازداشت، بدون بازخرید شدن از سپاه پاسداران اخراج شده و این نهاد به اصطلاحِ رایج، سوابق او را نیز صفر کرده،انگار نه انگار که ۱۱ سال از کارکنان این نهاد بوده است.
او گفت که عضو سپاه خرم آباد بوده و فرماندهان این نهاد از گرایشهای افراطی‌اش خبر داشته اند اما با این وجود با پیوستن او به سپاه حفاظت انصار موافقت کرده اند.
به جز موارد انگشت شمار این چنینی، در طول بیش از ۳۰ سال گذشته ،کمتر خبری درباره سپاه حفاظت انصار المهدی که مسئولیت حفاظت از مقامات و اماکن خاص جمهوری اسلامی را دارد، منتشر شده است.حمله به مجلس ایران و آرامگاه آیت الله خمینی اما باعث شد،این بخش سپاه،در کانون توجهات قرار گیرد.
سابقه تشکیل سپاه حفاظت
در سالهای ابتدایی دهه ۶۰ تیپ و سپس لشگر حفاظت انصار المهدی برای حفاظت از مقامات جمهوری اسلامی تشکیل شد.
حفاظت از تعدادی از مقامات نیز بر عهده کمیته‌های انقلاب بود.پس از مدتی توافق شد که سپاه، حفاظت از مقامات به اصطلاح درجه یک را عهده دار باشد و نیروی انتظامی حفاظت از مقامات درجه سه و گاهی درجه دو.
البته بعضی از مقامات درجه یک از جمله مهدی کروبی گاهی ترجیح داده اند،محافظانشان از افسران نیروی انتظامی باشند.
حفاظت از آیت الله خامنه‌ای را تشکیلات جداگانه‌ای به نام سپاه ولی امر بر عهده دارد.این سپاه و سپاه حفاظت انصار المهدی پیش از این لشگر خوانده می شدند،اما پس از تبدیل لشگرهای سپاه به سپاه‌های استانی،نام این لشگرها نیز به سپاه تغییر یافت.
از سالهای ابتدایی انقلاب نیز حفاظت از رهبر جمهوری اسلامی تشکیلات جداگانه‌ای داشت و سراج الدین موسوی،عضو دفتر آیت الله خمینی، علاوه بر سمتهای دیگر،این سمت را نیز عهده دار بود.
تعداد محافظان مقامات جمهوری اسلامی معمولا براساس مصوبات کمیته هایی در شورایعالی امنیت ملی تعیین می شود.در کنار رئیس جمهور، اکبر هاشمی رفسنجانی بیشترین محافظان و رتبه بندی امنیتی را داشت.
به جز معاون اول، وزرایی مانند وزرای اطلاعات و کشور و خارجه به نسبت دیگر وزرا محافظان بیشتری دارند.وزرای اطلاعات،کشور وخارجه پس از دوران وزارت نیز محافظ دارند.دیگر وزرا معمولا سه یا چهار محافظ دارند که یک نفر «سرتیم» خوانده می شود و فرمانده نیروهای دیگر است. این محافظان معمولا در شیف‌های ۲۴ ساعته فعالیت می کنند.
به جز روسای قوه قضائیه و مجلس، تعداد زیادی از مقامات قوه قضائیه از جمله دادستانها و برخی از قضات دادگاه انقلاب نیز تیم حفاظت دارند. فرزندان برخی از مقامات از جمله روسای قوا،معاون اول و یا معاونان قوه قضائیه نیز محافظ دارند.در برخی از دوره‌ها نیز براساس پروتکل‌های حفاظت،فرزندان مقامات ارشد می توانستند،جزو تیم حفاظت از آنان باشند.
برخی از نمایندگان شاخص مجلس نیز محافظ دارند. دراکثر دوره‌های مجلس نمایندگان می توانستند دو همراه داشته باشند که یکی از آنان مسئول دفتر و دیگری محافظ است.البته محافظان نمایندگان مجلس، اکثرا از نزدیکانشان هستند که ممکن است،در حال گذراندن دوره سربازی باشند و یا به عنوان کارمند موقت فعالیت کنند و حقوقشان توسط مجلس پرداخت شود. نمایندگان مجلس همچنین اجازه حمل اسلحه دارند و اگر تمایل داشته باشند،می توانند از سپاه اسلحه دریافت کنند.
علاوه بر مقاماتی که به صورت ثابت محافظ دارند،ممکن است در مقاطعی برخی از شخصیتهای سیاسی محافظ داشته باشند. از جمله پس از گزارشهای عماد الدین باقی و اکبر گنجی درباره موضوع قتل‌های زنجیره،در سالهای پایانی دهه ۷۰،آنان مدتی محافظ داشتند.
از حفاظت تا تجارت
اکثر نیروهای سپاه حفاظت انصار از همان سالهای ابتدایی انقلاب و در سن زیر ۳۰ سال،عضو این نهاد شدند.
دردهه ۸۰ و پس از بازنشسته شدن تعدادی از نیروهای قدیمی، این لشگر تعدادی نیروی جوان استخدام کرد.نیروهای این سپاه در طول سالهای گذشته فیلترهای زیادی را رد کرده اند و مورد اعتماد سپاه و دیگر نهادها هستند. بر خلاف برخی از دیگر نیروهای سپاه پاسداران و نهادهای امنیتی،این نیروها به ندرت به صورت افراطی حامی رهبر جمهوری اسلامی هستند،شاید به این دلیل که با بسیاری از چهره‌های سیاسی از جناح‌های مختلف از نزدیک آشنایی و به موضوعات سیاسی تسلط دارند.
این نیروها البته معمولا برای مقابله با اتفاقات احتمالی چندان ورزیده نیستند،خصوصا اینکه در حدود ۳۰ سال گذشته به ندرت تهدیدی علیه مقامات بلند پایه جمهوری اسلامی رخ داده. هر چند سپاه حفاظت انصار هر از چند گاهی مانورهایی برگزار می کند،اما اعضای این سپاه به شوخی و جدی گفته اند که معمولا اکثر ترورهای فرضی در این مانورها موفق بوده اند.پیش از حادثه حمله به مجلس ایران،ترور افراد مشهور به دانشمندان اتمی ایران نیز نشان داد که اعضای این سپاه در برابر حملات جدی چندان توان برخورد ندارند.
حمله به مجلس نیز مشخص کرد که روشهای معمول در این سپاه،قدیمی است و تنها دربرابر گروه‌های مسلح مخالف جمهوری اسلامی در سالهای ابتدایی انقلاب کاربرد داشته. از جمله در فیلمی که از صدا و سیما از حمله به مجلس منتشر شده،یکی از نیروهای حفاظت می گوید، برای اطلاع به حلقه امنیتی بعدی، خود به سمت در بعدی حرکت کرده و این در را بسته است.مشخص نیست که چرا او بی‌سیم نداشته یا از بی‌سیم استفاده نکرده است،اما به هر حال همانگونه که محمود صادقی،نماینده تهران،نیز در توئیتر خود نوشته «مجلس سیستم هشدار ندارد» که در اینگونه مواقع به صورت اتوماتیک همه متوجه خطر شوند.
نیروهای سپاه حفاظت انصار اما سرنوشت متفاوتی دارند. برخی از آنها تا پایان در این شغل می مانند و بازنشسته می شوند،برخی اما به دلیل روابط با مقامات،کارمند و یا مدیر دستگاه‌های دولتی می شوند.از جمله اردشیر درویشی،«سرتیم»حفاظت از اسفندیار رحیم مشایی که مدتی مسئول تشریفات سازمان میراث فرهنگی شد و مدتی نیز رئیس ورزشگاه آزادی.
نیروهای سپاه حفاظت انصار اما سرنوشت متفاوتی دارند. برخی از آنها تا پایان در این شغل می مانند و بازنشسته می شوند،برخی اما به دلیل روابط با مقامات،کارمند و یا مدیر دستگاه‌های دولتی می شوند.از جمله اردشیر درویشی،«سرتیم»حفاظت از اسفندیار رحیم مشایی که مدتی مسئول تشریفات سازمان میراث فرهنگی شد و مدتی نیز رئیس ورزشگاه آزادی.
برخی از محافظان نیز که اعتماد مقامات ارشد جمهوری اسلامی را جلب کرده اند، از جمله برخی از محافظان اکبر هاشمی رفسنجانی و مهدی کروبی،منشی مخصوص آنان شده اند. برخی از محافظان نیز از سپاه استعفا داده و به فعالیتهای اقتصادی مشغولند.
محافظان مقامات موظفند در دفترچه‌های مشهور به «لوح» گزارشی از محلهایی که آنان رفته اند و یا حتی غذا خورده اند،را بنویسند.بخشی از خبرهایی که در خبرگزاریهای تسنیم و فارس درباره مقامات منتشر می شود،نیز برگرفته از این گزارشها است.
محافظان به دلیل همراهی دائم مقامات جمهوری اسلامی خاطراتی شنیدنی دارند و به عبارتی « مخزن الاسرار »محسوب می شوند.آنان اما تنها می توانند با اجازه سپاه حفاظت مصاحبه کنند و در سالهای گذشته مصاحبه معدودی از آنان از جمله برخی از محافظان محمود احمدی نژاد منتشر شده است.